Wat rendert? 

Op festival gemaakt speel ik in de voorstelling The Crucible (Arthur Miller), over het gevaar van massahysterie en collectieve psychose, een stuk dat pittige onderwerpen en pijnlijke taal bevat. Hiervoor heb ik ook meegeholpen aan de bewerking van het script. Verder toon ik een aantal foto's uit de installatie: I Would Take Up This Much Space, I’m Sorry To Take Up Your Space, I Want To Take Up Space, I’m Taking Up Space, die heb ik gemaakt met mijn partner en collega Jente Belle Jonkhoff. Deze installatie ging over het innemen, verdelen en toe-eigenen van zowel fysieke als conceptuele ruimte. De ruimte die wij allemaal delen en zijn, de gestelde kaders en grenzen. Over bestaansrecht, en de onmogelijkheid van ontsnappen aan het innemen van ruimte.

Wie rendert?

Een belangrijk kenmerk van mij als acteur is dat ik zeer analytisch ben. Ik heb ruimtelijk inzicht, en vind het belangrijk dat ik zowel mijn personage als de boog van het stuk goed begrijp. Ik kan ook iets begrijpen wat ik zelf niet ken, maar ik moet wel snappen waar dat bij het personage vandaan komt. Ik zou het het beste kunnen beschrijven als innemen van ‘ruwe data’. Zo veel mogelijk objectieve informatie over een onderwerp zoeken, om te begrijpen in welk kader ik ben. Na genoeg informatie te hebben ga ik zoeken naar wie is dit.

Dat zoeken doe ik bij mezelf. Je hoeft alleen te herkennen waar het zit. Daarvoor moet je open staan om zowel het goede als het slechte te zijn, echt te zijn. Dat opzoeken in jezelf, dat is soms best angstaanjagend. Waar het zit is elke keer anders: de ene keer vind ik het alleen in mijn achterhoofd, de andere keer vind ik het in mijn maag, of in mijn voeten, of helemaal niet. Dan speel je iemand die geen idee heeft wat en wie het zijn moet. Als je het maar aangaat, zelfs als je niet weet waar het zit, je het echt niet kan vinden, echt niet weet wat je moet doen, dan doe je het daarmee.

Wanneer ik een personage echt begrijp, zie ik alles wat die doet en voel ik dat in mezelf, ook de ‘slechte’ kanten. Zodra ik iemand begrijp, ben ik diegene, want dan heb ik in mezelf gevonden waar diegene vandaan komt. Ik koppel de geschiedenis aan mezelf. Dan hoef ik het niet meer te spelen, want dan ben ik het.

“Bereidheid is alles, de rest is ijdelheid.” Denk ik, geloof ik, hoop ik, want mijn bereidheid is groot.

Een docent van mij (Ineke Nijssen) zei eens: ‘Dood aan de vrijblijvendheid’. Sindsdien tekent die zin mij als acteur. Het laat me niet koud wat ik doe, wat er gebeurt. En als het je iets doet kan het niet vrijblijvend zijn

Iets is vrijblijvend wanneer je niet gevangen wordt, wanneer je vrij bent gebleven. Wanneer ik speel laat ik me vangen. Laat ik me raken. Ik ben niet iemand anders wanneer ik op de vloer sta. Dat probeer ik ook niet. Ik voeg het verhaal van iemand anders, het verhaal van een personage, aan mezelf toe. En ik voeg de fysieke kenmerken, stemgebruik, etc. aan mezelf toe.  “Copy paste”, zeg ik weleens, alleen ‘paste’ ik niet op een lege pagina maar op mijn geschiedenis.

Als iets je raakt of jou moet raken als personage, en dus acteur, dan moet het je iets doen, als JOU, niet als je personage.

En dan zit dat automatisch ook in je personage

Je hoeft niet iemand anders te zijn

De mensen die kijken maken er iemand anders van, elke avond 

Het feit dat een mens (een acteur) zich daardoor laat raken, maakt dat het zo waarachtig is om acteurs te zien spelen. Het heeft een diepe bodem, want het wordt gespeeld door een mens.

In een mens kan alles huizen: goed, kwaad, geluk, verdriet…

Spelen is door het kader van je personage, diens geschiedenis, diens lijf, diens verhaal, wat die overkomt je eigen gevoelens vrij baan laten.

Hiervoor is begrip nodig. De geschiedenis van een personage en diens beweegredenen begrijpen.

Ik denk dat wij, wij mensen, allemaal genoeg hebben meegemaakt in onze levens om het meeste al wel een keer tegen te zijn gekomen in een vorm en/of intensiteit, en dus alles kúnnen begrijpen, (bijna) alles kúnnen spelen en alles kúnnen zijn.